جاذبههای معنوی، سرمایهای ارزشمند در میراثفرهنگی ناملموس تهران است
آخرین به روزرسانی 22 خرداد 1404
دومین پیشنشست علمی رویداد بینالمللی مجمع جهانی گردشگری شهری در تهران با حضور دکتر محمدحسین ایمانی خوشخو سرپرست دانشگاه علم و فرهنگ و دکتر منوچهر جهانیان معاون فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی دانشگاه علم و فرهنگ، پژوهشگران متخصص و معاونان اسبق سازمان میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری صبح روز ۲۰ خرداد ۱۴۰۴ در محل مجموعه فرهنگی گردشگری عباسآباد برگزار شد.
دکتر محمدحسین ایمانی خوشخو سرپرست دانشگاه علم و فرهنگ، در پیشنشست دوم علمی مجمع جهانی گردشگری شهری تهران با تأکید بر اهمیت میراثفرهنگی ناملموس در توسعه گردشگری شهری، اظهار داشت: میراثفرهنگی ناملموس هر سرزمین، حقیقت و اصل وجودی آن را شکل میدهد. این میراث، صور غیرمادی تمدن است که برخی از آن با عنوان “معنا” یاد میکنند.
وی افزود: دانش سنتی، آیینها، آدابورسوم اجتماعی، هنرها و سنتهای شفاهی، مؤلفههای اصلی این میراث هستند و جاذبههای معنوی بهعنوان ماهیت این میراث شناخته میشوند. جاذبههایی که از باورها، هویت، اندیشه و روان انسانی شکلگرفتهاند.
استاد تمام دانشگاه علم و فرهنگ با اشاره به نقش مؤلفههای معنوی در انگیزش سفر گردشگران گفت: رنگها، نمادها، هنر، خاطرهانگیزی، تقدس، آرامش، و هویت، ابعاد متنوع جاذبههای معنوی را شکل میدهند. این عناصر میتوانند ادراک، تمرکز و شعف درونی گردشگر را تحتتأثیر قرار دهند و انگیزهای برای سفر به یک مقصد شهری مانند تهران فراهم سازند.
وی در ادامه عنوان کرد: شهر تهران، با پیشینه فرهنگی و تاریخی غنی خود، از جاذبههای معنوی بسیاری برخوردار است. از جمله این جاذبهها میتوان به کوهها و طبیعت سبز، معماری مکانهای مقدس، آرامستان تاریخی ابنبابویه، عبادتگاهها، بازارها و فضاهای محلی اقلیتهای مذهبی اشاره کرد.
رئیس پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی خاطرنشان کرد: مؤلفههای مادی و معنوی در جاذبههای تهران درهمتنیدهاند. رویدادها، آیینها، سبک زندگی شهری، فراغت شبانه، و علاقهمندی ساکنان به طبیعت، همگی درک معنوی گردشگران از این شهر را شکل میدهند.
دکترایمانی خوشخو با تأکید بر اهمیت پژوهش در این حوزه گفت: بررسی جاذبههای معنوی میراثفرهنگی تهران، بهویژه در مقایسه با دیگر شهرهای ایران، به دلیل ویژگیهای خاص سیاسی، فرهنگی و جغرافیایی پایتخت، اهمیت ویژهای دارد. این مطالعه نهتنها به شناخت عمیقتر هویت شهر میانجامد، بلکه نقش مهمی در نگهداشت و انتقال این میراث ارزشمند به نسلهای آینده ایفا میکند.
رئیس هیئتمدیره انجمن علمی گردشگری ایران در پایان تصریح کرد: آگاهیبخشی و حفاظت از میراثفرهنگی ناملموس، بهویژه در شهری چون تهران، نیازمند توجه، برنامهریزی و همکاری همهجانبه بین نهادهای علمی، فرهنگی و گردشگری است.
گردشگری پایدار شهری عاملی برای توسعه فعالیتها و خدمات مدیریت شهری
دکتر منوچهر جهانیان در پیشنشست علمی مجمع جهانی گردشگری شهری تهران، با تأکید بر اهمیت سیاستگذاریهای کلان در حوزه گردشگری پایدار شهری، تصریح کرد: هدف از توسعه گردشگری پایدار شهری، برقراری توازن میان حضور گردشگران و ظرفیت پذیری محیط شهری است؛ بهگونهای که ضمن حفظ آستانه تحمل جاذبههای شهری، بهبود کیفیت زندگی شهروندان و توسعه اماکن شهری بدون تخریب و آثار منفی زیستمحیطی تضمین شود.
وی در ادامه مسیر دستیابی به گردشگری پایدار شهری را در پنج محور اساسی تبیین ساختارها و شرایط پایهای نظیر ساختارهای اجتماعی، وضعیت اقتصادی، شرایط سیاسی، محیط طبیعی و ملاحظات فرهنگی بهعنوان بنیان تصمیمسازیها، شناسایی ذینفعان و مشارکتکنندگان کلیدی؛ از گردشگران و جوامع محلی گرفته تا بخش خصوصی، فعالان صنعت گردشگری و ساختارهای خدماترسان شهری، معرفی مزیتهای ممتاز گردشگری شهری شامل جاذبههای تاریخی، طبیعی، فرهنگی، اجتماعی و نیز زیرساختهای مصنوع که بهعنوان داراییهای اصلی در توسعه گردشگری باید شناخته شوند، تحلیل چالشها و فرصتهای گردشگری پایدار شهری با نگاهی نظاممند به ظرفیتها و تهدیدهای موجود و بهرهگیری از ایدههای خلاقانه و تجارب موفق ملی و بینالمللی در حوزه گردشگری شهری بهعنوان نقشه راه برای ارتقای اثربخشی برنامهریزیها خلاصه کرد.
معاون فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی دانشگاه علم و فرهنگ در ادامه افزود: سیاستگذاری و برنامهریزی شهری در حوزه گردشگری باید در راستای هدایت توسعه این صنعت بهصورت پایدار، هماهنگ و هدفمند باشد؛ بهطوریکه ضمن بیشینهسازی مزایای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیستمحیطی، آثار منفی را به حداقل برساند.
استاد گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ در ادامه به راهکارهای توسعه پایدار گردشگری شهری یعنی ارتقای کمی و کیفی جاذبههای گردشگری شهری مانند فضاهای تاریخی، سبز، مراکز فرهنگی و بازارهای محلی؛ بازسازی و نوسازی بافتهای تاریخی با رعایت اصول میراثدوستانه و تسهیل حضور گردشگران؛ تقویت مشارکت فعالانه شهروندان و بخش خصوصی در مدیریت و سرمایهگذاریهای حوزه گردشگری؛ تبلیغات هدفمند داخلی و بینالمللی برای معرفی ظرفیتهای شهری ایران در سطح جهانی اشاره کرد.
جهانیان در پایان تأکید کرد: توسعه پایدار گردشگری شهری نیازمند همافزایی میان نهادهای حاکمیتی، شهرداریها، دانشگاهها و بخش خصوصی است؛ این همافزایی باید در قالب سیاستهای روشن، راهبردهای فرهنگی محور و برنامهریزی فضایی قابلاجرا شکل گیرد تا منافع اقتصادی، زیستمحیطی و اجتماعی آن برای تمامی شهروندان تضمین شود.
گفتنی است، این پیشنشست با حضور مرتضی رحمانی موحد، ولی تیموری و محمد محب خدایی بهعنوان معاونان اسبق سازمان میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری، محسن امامی مدیرعامل انجمن متخصصان گردشگری ایران و رئیس کارگروه علمی مجمع جهانی گردشگری شهری، محمدحسین ایمانی خوشخو سرپرست دانشگاه علم و فرهنگ، غلام حیدر ابراهیم بای سلامی رئیس بنیاد توسعه گردشگری پایدار، احمد پور احمد استاد جغرافیا انسانی و برنامهریزی شهری دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران، منوچهر جهانیان معاون فرهنگی دانشگاه علم و فرهنگ، علی موحد عضو هیئتعلمی دانشگاه خوارزمی و دبیر دومین پیشنشست علمی مجمع جهانی گردشگری شهری و سید محمدحسین حجازی، مدیرعامل منطقه فرهنگی و گردشگری عباسآباد و رئیس برگزارکننده ستاد مجمع جهانی گردشگری شهری به همراه جمعی از فعالان حوزه گردشگری برگزار شد.