به مناسبت ۱۳ آذر، روز جهانی معلولین: صدای دانشجویان دارای معلولیت را بشنویم
حق افراد دارای معلولیت برای تحصیل و ادامه تحصیل، در قوانین داخلی و بینالمللی مربوط به حقوق افراد معلول بهصراحت به رسمیت شناخته شده است. اصل سیام قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در حالی بر حق تحصیل «همه ملت» تأکید کرده که مسلماً افراد دارای معلولیت نیز شامل «همه ملت» میشوند. این در حالی است که از اصول ساختمانسازی در ایران تا امکانات رفاهی و آموزشی معلول گرا نیست.
در طراحی ساختمانهای قدیمیتر دانشگاهها، نیازهای دانشجویان دارای معلولیت مانند رمپ، درهای ورودی بزرگ، درهای خودکار، آسانسورهای بزرگ و دستشوییهای مخصوص وجود ندارد و اصلاح هم نشده است و پلهها بزرگترین مانع ورود برای دانشجویانی است که از صندلی چرخدار، عصا یا واکر استفاده میکنند. وجود حتی دو پله کافی است که دانشجوی معلول نتواند وارد فضای آموزشی شود.
همچنین دانشجویان دارای معلولیت اغلب حضور پررنگی در برنامههای جنبی دانشگاه و فعالیتهای هنری، فرهنگی، ورزشی ندارند؛ زیرا امکانات عمومی ورزشی برای افراد سالم تعریف شده است و دانشجویان معلول از این امکانات بیبهره هستند.
از سوی دیگر وسایل نقلیه عمومی (اعم از اتوبوسها و ایستگاههای مترو) برای افراد معلول جسمی حرکتی و بهخصوص کسانی که از ویلچر، واکر و عصا استفاده میکنند، قابلدسترسی نیستند. ازاینرو، دانشجویان معلول باید هزینه زیادی بابت رفتوآمد به دانشگاه بپردازند .
دسترسی به ساختمانها و دفترهای اداری دانشگاهها برای دانشجویان دارای معلولیت همان قدر دشوار است که دسترسی آنها به کلاسهای درس. علاوه بر این، در بیشتر دانشگاههای کشور، مرجع مشخص و متمرکزی برای مراجعه دانشجویان معلول و دریافت درخواستها و مشکلات آنها وجود ندارد .
در کشورهای پیشرفته، مکانهای عمومی و دانشگاهها دارای پارکینگ ویژه معلولان است. ولی این اتفاق هنوز در کشور ما رخ نداده و یا بهدرستی اجرا نمیشود. این شرایط بر بازدهی کیفی و تحصیلی دانشجویان معلول اثرات منفی و جبرانناپذیری میگذارد و ممکن است حتی شرایط جسمی آنها را وخیمتر کند.
روز سوم دسامبر برابر با ۱۳ آذر در تقویم، روز جهانی معلولین نام دارد. افراد به دلایل متفاوتی مانند مشکلات ژنتیکی، تصادفات و حادثهها دچار معلولیت میشوند. نامگذاری چنین روزی نشان از اهمیت و توجه هرچه بیشتر به معلولان را دارد.
شاید دانشجویان معلول جدای از دیگر افراد معلول جامعه نباشند؛ اما توجه ویژه برای آنان که باوجود نقص یکی از اعضا، عزم خود را جزم کرده تا در عرصه علم و دانش قلههای موفقیت را طی کنند،مهم است و به نظر میرسد شرایط بهتری باید فراهم شود تا این افراد بهغیراز معلولیت رنج و زحمت دیگری را تحمل نکنند.