رییس جمهور تاکید کرد: ضرورت حرکت دانشگاهها به سمت آیندهنگری و حل مسائل کشور
آخرین به روزرسانی 19 مرداد 1404
آئین گرامیداشت چهلوپنجمین سالروز تشکیل جهاددانشگاهی با حضور دکتر مسعود پزشکیان رئیسجمهور، حجتالاسلاموالمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت، دکتر علی منتظری رئیس، معاونان و جمعی از جهادگران جهاددانشگاهی و همچنین معاونان وزرای بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، علوم، تحقیقات و فناوری، روسای دانشگاههای شهید بهشتی، علمی کاربردی و سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی،دکتر محمدحسین ایمانی خوشخو سرپرست دانشگاه علم وفرهنگ ۱۸ مردادماه در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد.
دکتر سید عبدالحمید احمدی قائممقام رئیس و معاون پشتیبانی جهاددانشگاهی در ابتدای سخنان خود گفت: چهلوپنجمین سالگرد تشکیل جهاددانشگاهی را صمیمانه تبریک عرض میکنم. امیدوارم جهاددانشگاهی همچون گذشته، با روحیه و همت جهادی، در عرصههای فرهنگ، علم و فناوری کشور نقشآفرینی کرده و همانطور که طی ۴۵ سال گذشته دستاوردهای ارزشمندی را در تمامی حوزهها به جامعه و ایران اسلامی تقدیم نموده است، این مسیر ارزشمند را پویاتر از پیش ادامه دهد.
وی با بیان اینکه یکی از سنتهای ارزشمند برنامههای سالگرد جهاددانشگاهی، معرفی جهادگران نمونه است افزود: جهادگرانی که در حوزههای گوناگون نقشآفرینی کرده و اقدامات شاخصی را در عرصههای فرهنگی، آموزشی, پژوهشی، فناوری و همچنین حوزههای مدیریتی و اجرایی به ثمر رساندهاند. این سنت به دلیل ظرفیت الگوسازی برای سایر همکاران، همواره مورد توجه و پیگیری قرار داشته است.
تأکید بر ضرورت تدوین الگوی «حکمرانی حکمی» این نهاد
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تبریک چهلوپنجمین سالگرد تشکیل جهاددانشگاهی، این نهاد را شجره طیبهای توصیف کرد که با تلاش مستمر جهادگران در عرصههای مختلف علمی، فناوری، فرهنگی و خدماتی، به موفقیتهای چشمگیری دست یافته است و گفت: الگوی حکمرانی حِکمی این نهاد باید بهصورت مکتوب تهیه شده و در اختیار دانشگاهها قرار گیرد تا به دانشجویان منتقل شود.
وی با بیان اینکه عنوان جهاددانشگاهی، نامی بامسمی و برگرفته از معنای قرآنی جهاد است گفت: جهاد یعنی تلاش همهجانبه و مستمر در راه خدا برای خدمت به مردم و جهاددانشگاهی در ۴۵ سال گذشته بهخوبی به این موضوع عمل کرده است.
وی با اشاره به کارنامه درخشان جهاددانشگاهی تصریح کرد: این نهاد در حوزههای آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، پزشکی، فناوری و خدماتی عملکردی ممتاز داشته است. از فعالیتهای مهم میتوان به پیشرفتهای چشمگیر در بخش درمان سرطان، تحقیقات رویان برای حل بخشی از چالش جمعیت، دستاوردهای کشاورزی، علوم زیستی نوین، علوم انسانی، هنر و صنایع نفت و گاز اشاره کرد.
به گفته دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، جهاددانشگاهی در حوزه گیاهان دارویی، بهویژه در استان البرز و همچنین در سایر استانها، اقدامات مهمی انجام داده و دستاوردهای آن در بازدیدهای میدانی کاملاً مشهود است.
نقش زنان در پیشبرد علم و فناوری
وی با تأکید بر حضور فعال بانوان در جهاددانشگاهی اظهار کرد: زیبایی این تشکیلات این است که بانوان دانشمند و فرهیخته، پا به پای آقایان در رشد علم و فناوری مشارکت دارند و در برخی عرصهها حتی پیشتاز بودهاند. این موفقیتها در عین حفظ حریم خانواده حاصل شده و نشاندهنده اثر کار جهادی و دستاوردهای انقلاب است.
حکمرانی حِکمی در جهاددانشگاهی
حجتالاسلام والمسلمین خسروپناه با اشاره به اینکه جهاددانشگاهی نمونهای از «حکمرانی حِکمی» است، گفت: در این نهاد، پنج مرحله اصلی حکمرانی شامل سیاستگذاری، تنظیمگری، راهبری، اجراییسازی و نظارت و ارزیابی بهخوبی اجرا میشود. این الگو را میتوان در مجموعههایی مانند پژوهشگاه رویان، پژوهشگاه علوم زیستی نوین و سایر بخشها مشاهده کرد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر لزوم ثبت و مدونسازی تجربه جهاددانشگاهی در قالب الگوی حکمرانی حکمی گفت: این الگو باید بهصورت مکتوب تهیه شده و در اختیار دانشگاهها، بهویژه دانشکدههای مرتبط با علوم حکمرانی قرار گیرد تا به دانشجویان منتقل شود.
دکتر خسروپناه افزود: جهاددانشگاهی از یک نهال کوچک در آغاز انقلاب، امروز به شجره طیبهای بدل شده که میتواند الگویی برای حکمرانی حکمی در کشور باشد.
توجه به فناوریهای نرم اجتماعی
وی با اشاره به دو ضرورت مهم پیشروی جهاددانشگاهی، نخستین مورد را توسعه و تکامل در حوزه فناوریهای نرم اجتماعی عنوان کرد و گفت: در فضای دانشگاهی، وقتی از فناوری سخن میگوییم، بیشتر به فناوریهای سخت و علوم مهندسی فکر میکنیم، در حالی که امروز در فلسفه علم، فناوری نرم اجتماعی جایگاهی کلیدی دارد. تکنولوژیهای آموزشی، صنایع خلاق فرهنگی و سایر ابزارهای تغییر رفتار اجتماعی از مصادیق مهم این حوزهاند که متأسفانه کمتر در کشور مورد توجه قرار گرفتهاند.
خسروپناه تأکید کرد: راه تغییر رفتارهای جامعه از وضعیت نامطلوب به مطلوب، صرفاً با قانونگذاری یا اقدامات انتظامی و نظامی محقق نمیشود، بلکه باید از مسیر فناوریهای نرم اجتماعی عبور کرد و جهاددانشگاهی باید توجه ویژهتری به این حوزه داشته باشد.
تربیت نسل جوان متخصص
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی دومین ضرورت را بازنگری در مأموریت تربیت نوجوانان و جوانان دانست و اظهار کرد: از آغاز تأسیس جهاددانشگاهی، یکی از اهداف اصلی، جذب دانشجویان علاقهمند و توانمند و تربیت آنان برای تبدیل دانش و پژوهش به فناوری بوده است. امروز نیازمند تحول نوین در این حوزه هستیم تا نسل جوان متخصص و کارآمد برای آینده کشور تربیت شود.
تکلیف جهاددانشگاهی در توسعه فناوری
وی در بخش دیگری از سخنان خود با طرح پرسشی اساسی گفت: جهاددانشگاهی که مأموریت تبدیل دانش به فناوری را دنبال میکند، تا کجا باید پیش برود؟ آیا پس از دستیابی به یک فناوری، خود باید وارد مرحله تولید صنعتی و بنگاهداری شود یا این مسئولیت بر عهده دستگاههای اجرایی و وزارتخانههاست؟
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به نمونه قطار سریعالسیر ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت که توسط جهاددانشگاهی ساخته شده، تصریح کرد: آیا جهاد باید خود ریلگذاری و بهرهبرداری کند یا وزارت راه باید این فناوری را به کار بگیرد؟ متأسفانه در برخی موارد، مافیاهای اقتصادی مانع بهرهگیری از توان داخلی میشوند و این نیازمند حمایت جدی حاکمیت است.
لزوم حمایت عملی دولت و رفع قوانین دستوپاگیر
به گفته دکتر خسروپناه، جهاددانشگاهی زمانی در مأموریتهای خود موفق خواهد بود که حاکمیت بهطور کامل از دستاوردهای آن پشتیبانی کند و مانعتراشی نشود.
وی تأکید کرد: جهاددانشگاهی سازمانی غیردولتی است که بخشی از امکاناتش توسط دولت تأمین میشود، اما گرفتار محدودیتها و مقررات دستوپاگیر دستگاههای دولتی شده است. این محدودیتها برخلاف فلسفه وجودی جهاد، مانع چابکی و نوآوری آن میشود.
وی در جمعبندی اظهارات خود، سه محور اصلی را یادآور شد: بخش نخست، توصیف جهاددانشگاهی و جایگاه آن بود. بخش دوم، تأکید بر دو اولویت کلیدی شامل توجه به فناوریهای نرم اجتماعی و تربیت نوجوانان و جوانان. بخش سوم، طرح دو پرسش اساسی درباره حدود مأموریت جهاددانشگاهی و چگونگی تعامل آن با دستگاههای دولتی بود.
نقد مداخلههای نادرست در مأموریتهای جهاددانشگاهی
دکتر خسروپناه در توضیح مصادیق مداخلههای نادرست گفت: بهعنوان نمونه، مجلس قانونی تصویب کرد که دستگاههای دولتی، دانشگاههای وابسته به خود را تعطیل کنند و از ظرفیت سایر دانشگاهها برای تأمین نیرو استفاده کنند. این قانون از نظر حکمت و فلسفه صحیح است، اما در اجرا بهاشتباه جهاددانشگاهی را هم مشمول کردند.
وی ادامه داد: دانشگاه علمیکاربردی جهاددانشگاهی در مناطق مختلف کشور نیروهای علمی و مهارتی تربیت میکرد، اما این مأموریت بهاشتباه از جهاد گرفته شد. این در حالی است که جهاددانشگاهی یک دستگاه غیردولتی است و باید بتواند در شهرها و استانهای مختلف از ظرفیت علمیکاربردی برای تقویت نیروها بهره ببرد.
هشدار درباره تضعیف نقش جهاد دانشگاهی
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: نباید با ضوابط نادرست، دست و پای جهاددانشگاهی را بست. این نهاد باید با همان حکمت و چابکی خود ادامه مسیر دهد و از ظرفیتهایش در تربیت نیروی انسانی و توسعه فناوری استفاده کند.
آمادگی جهاددانشگاهی برای همکاری بدون چشم داشت با دولت
رئیس جهاددانشگاهی در آئین گرامیداشت چهلوپنجمین سالگرد تشکیل این نهاد که با حضور رئیسجمهور برگزار شد، بر آمادگی جهاددانشگاهی برای همکاری بدون چشمداشت با دولت تأکید کرد و از دکتر پزشکیان درخواست نمود تا زمینه بازگشت جهاددانشگاهی به شورای عالی انقلاب فرهنگی فراهم شود.
دکتر علی منتظری گفت: ما به وجود رئیسجمهوری اسلامی ایران بهعنوان یک جهادگر افتخار میکنیم.
دکتر علی منتظری با گرامیداشت یاد همه شهدای انقلاب اسلامی، شهدای جهاددانشگاهی، شهدای جنگ ۱۲ روزه و شهدای اقتدار و نظامیان ارشد و دانشمندان برجسته کشور گفت: در این مراسم دو خانواده عزیز مهمان جهاددانشگاهی هستند که توسط رئیسجمهور از آنها تجلیل و جایزه ملی جهاددانشگاهی تقدیمشان خواهد شد.
وی افزود: در جهاددانشگاهی تصمیم گرفتیم که هر سال به یکی از دانشمندان برتر که به نحوی با جهاددانشگاهی در ارتباط هستند، جایزه ملی جهاددانشگاهی اعطا کنیم. اما در سال نخست بهطور استثنایی، دو شهید را انتخاب کردیم که از افتخارات جهاددانشگاهی و کشور به شمار میروند: شهید دکتر محمدمهدی طهرانچی و شهید دکتر امیرحسین فقهی.
پروژه ارزشمند مرکز ملی نخستین سانان افتتاح می شود
رئیس جهاددانشگاهی عنوان کرد: همچنین پروژه ارزشمند «مرکز ملی نخستینسانان» که از دورههای قبل آغاز شده، در نیمه شعبان با حضور رئیسجمهوری افتتاح خواهد شد. این پروژه ملی و جامع بینالمللی از سوی پژوهشگاه رویان اجرا میشود تا افتخاری دیگر برای کشور بیافریند.
وی در ادامه خطاب به رئیسجمهور، با اشاره به اینکه همواره در کنار جوانان انرژی گرفته و میگیرد، گفت: این همان جاذبه جهاددانشگاهی است که بنده نیز ۴۴ سال افتخار خدمت در این نهاد انقلاب اسلامی را دارم.
درخواست بازگشت جهاددانشگاهی به شورای عالی انقلاب فرهنگی
دکتر منتظری در بخش دیگری از سخنانش علت حذف کرسی جهاددانشگاهی از شورای عالی انقلاب فرهنگی را جویا شد و با طرح این سؤال که چرا صاحبخانه را از خانه خود بیرون کردهاند؟ خطاب به دکتر پزشکیان گفت: ما جهادیها خواستار بازگشت به شورای عالی انقلاب فرهنگی هستیم.
انتخاب مدیران جهاددانشگاهی با رأی اعضا
رئیس جهاددانشگاهی با بیان اینکه به مدیران ارشد جهاددانشگاهی توصیه میکنم دربهای اتاق خود را به روی اعضا باز کنند، با آنان مهربان باشند و در حق آنها کوتاهی نکنند، ادامه داد: در طرحی مدون، انتخاب رؤسای واحدها، پژوهشکدهها، سازمانها و مراکز بر اساس یک فرایند انتخاباتی خواهد بود. این تجربه را پیشتر با جوانان داشتیم و اکنون که تجربه بیشتری اندوختهایم، نباید به شیوههای صرفاً دیوانسالارانه بازگردیم.
وی خطاب به مسئولان دولت گفت: آمادهایم به هر شکلی که لازم باشد به دولت کمک کنیم، بدون آنکه پول، مکان یا امکانات خاصی بخواهیم. ما جهادگر هستیم و مسئولیتها را با جان و دل میپذیریم. هر کاری بود، به ما بسپارید و از ما مسئولیت بخواهید؛ ما در خدمت دولت هستیم.
همکاری جهاددانشگاهی و دانشگاهیان برای حل مشکلات ناترازیها در کشور
رئیسجمهور در آیین گرامیداشت چهلوپنجمین سالگرد تشکیل جهاددانشگاهی با اشاره به مشکلات ناترازیها و عدم تعادل منابع در کشور از جهادگران جهاددانشگاهی برای کمک به دولت در این رابطه دعوت کرد و گفت: در این مسیر جهادگران و دانشگاهیان متعهدی که دل در گرو عزت کشور دارند، باید همکاری کنند. بسیاری از مشکلات را میتوان با کمک دانشگاهها و جهاددانشگاهی حل کرد.
دکتر مسعود پزشکیان رئیسجمهور طی سخنانی در این آیین، ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهدای انقلاب اسلامی، شهدای دفاع مقدس و شهدای جنگ تحمیلی ۱۲ روزه و نیز آرزوی طول عمر با برکت برای مقام معظم رهبری، گفت: به مدت ۱۲ روز، تجاوز وحشیانه رژیم صهیونیستی، ایالات متحده آمریکا و برخی کشورهای همپیمان آنان به ایران اسلامی انجام شد.
وی ادامه داد: در این مسیر باید تأکید کرد که شرایط امروز، صحنهای پر از چالش و تهدید است. همانگونه که از آغاز انقلاب اسلامی تجربه کردیم، همواره ملت ما با بحرانها، جنگها و درگیریهای مختلف مواجه بوده و دشمنان تلاش کردهاند اجازه ندهند این ملت روی پای خود بایستد و مشکلات خویش را بهطور مستقل حل کند.
رئیسجمهور افزود: از همان آغاز جنگ تحمیلی، دشمنان کوشیدند نخبگان و جهادگران ما را از میدان خارج کنند و مانع از آن شوند که نیروهای متعهد مشکلات کشور را حل کنند و ملت ایران اسلامی بر روی پای خود بایستد.در کردستان، قریب به ۲۰ هزار نیروی جهادی از سوی دشمنان ناجوانمرد به شهادت رسیدند. این نیروهای مخلص، در جریان انقلاب فرهنگی نیز نقشآفرینی کردند. به یاد داریم که زمانی در دانشکده پزشکی دانشگاه تبریز به هنگام سخنرانی آیتالله هاشمی رفسنجانی، گروههای معاند با برهم زدن جلسه، مانع از ادامه برنامه شدند و ما ناگزیر به واکنش و تحصن شدیم. نهایتاً، با پیام حضرت امام خمینی (ره)، دانشگاهها بسته شد و ما وارد دورهای از مباحثات و فعالیتهای دانشگاهی شدیم که چندین سال به طول انجامید.
دکتر پزشکیان خاطرنشان کرد: این تجربهها نشان داد که مدعیان دموکراسی در حقیقت تمامیتخواهانی هستند که اجازه گفتوگو به دیگران نمیدهند. ما معتقدیم که هر کس باید از موضع خود دفاع کند و در میدان عمل خدمت به مردم را ثابت کند. جهادگران با حضور در میدان و حتی تقدیم جان خویش، بزرگترین ضربه را به دشمن وارد کردند. یاد آن عزیزان که آگاهانه در راه آرمانها جان باختند، همواره گرامی است و نبود آنان امروز بهشدت احساس میشود.
وی افزود: حضرت علی (ع) در خطبهای فرمودهاند که پرچمداران ضلالت، از خارج پرچم خود را برافراشته و با حیلهگری، بهترین و توانمندترین انسانها را از میان ملتها برمیدارند. این همان روندی است که دشمنان از آغاز انقلاب تا امروز ادامه داده و با بیشرمی، مسلمانان را تروریست مینامند؛ حال آنکه تروریست واقعی کسی است که در برابر تجاوز ایستادگی نمیکند و به استقلال و عزت کشور خود بیاعتناست.
رئیسجمهور اظهار داشت: امروز شاهد آن هستیم که دشمنان با ابزار و فناوریهای پیشرفته، بیمحابا زنان، کودکان و سالخوردگان را هدف قرار میدهند و در عین حال از صلح و حقوق بشر سخن میگویند. این در حالی است که خود، راه آب و غذا را بر مردم بسته و آنان را به مرگ تدریجی میکشانند، اما برای یک اسیر صهیونیست جنجال به پا میکنند. این رفتار ریاکارانه، چهره واقعی مدعیان حقوق بشر را آشکار میکند.